สังโยชน์ ๑๐ (กิเลสเครื่องผูกมัดสัตว์ฯ)



สังโยชน์ กิเลสเครื่องผูกมัดสัตว์ไว้ในความเวียนว่ายตายเกิด 

๑ สักกายทิฎฐิ ความเห็นเป็นเหตุยึดถือกาย ขันธ์ ๕ ว่าเป็นของเรา

๒ วิจิกิจฉา ความลังเลสงสัยในบาป บุญ กรรม ในพระปัญญาตรัส
รู้ ของ พระพุทธเจ้า ในพระรัตนตรัยฯ

๓ สีลัพพตปรามาส การทรมานตนให้ลำบากเปล่า ตึงเกินไป ลูบคลำศีล ความไม่แน่ใจในความบริสุทธิ์ในศีลของตนเอง ความยึดถือศีลและ พรต ความติดในลัทธิพิธีต่างๆ ถือมงคล ตื่นข่าวฯ

๔ กามราคะ ความกำหนัด (ในจิต) ยินดีในกามฯ

๕ ปฏิฆะ ความกระทบกระทั่งแห่งจิต ความโกรธ ไม่พอใจ กลัวฯ

๖ รูปราคะ ความยินดี (ติดใจ) ในรูปฌาน จิตสงบ ก็ยินดี จิตไม่สงบ ก็วิตกกังวล (พระอนาคามี อยู่ในขั้น ของ อรหัตตมรรค สังโยชน์ ข้อ ๖ – ๑๐ ติดทุกคน แต่เบาบาง และ ละเอียดเข้าไปเรื่อยๆ)

๗ อรูปราคะ ความยินดี (ติดใจ) ในอรูปฌาน , ความฝัน , นิมิตฯ

๘ มานะ ถือตัว เปรียบเทียบ อิจฉา แข่งขัน นักเลงโต (ข่ม ไม่ยอม)

๙ อุทธัจจะ ความฟุ้งซ่าน การพิจารณามากเกินไปฯ

๑๐ อวิชชา ความรู้จอมปลอม หลง หลอน สะดุ้ง ไม่รู้ สงสัยในเราและ ท่าน ใน มรรค ผล นิพพาน จึงเกิดการจับผิด เพ่งโทษ และ ตำหนิด้วยประการต่างๆฯ